„Ciąża to nie choroba” to częste powiedzenie – przekazywane z pokolenia na pokolenie, zasłyszane w najbliższym otoczeniu, miejscu pracy, domu. Trzeba jednak pamiętać, że ciąża to długotrwały stan odmiennego funkcjonowania organizmu, który dla niektórych kobiet może wiązać się z wyczerpaniem fizycznym i psychicznym.

Jeszcze do niedawna badanie kobiet ciężarnych w gabinetach skupiało się głównie na sferze fizycznej przebiegu ciąży. Wszelkie przejawy złego samopoczucia i zaburzonego dobrostanu zwykle zrzuca się na karb zmian hormonalnych, tak jakby ciąża była stanem „wyizolowanym” od stanu psychicznego. Dopiero w styczniu 2019 r., w wydanym przez Ministerstwo Zdrowia rozporządzeniu, skierowano uwagę na dbałość o stan psychiczny kobiet w okresie okołoporodowym[i],  m.in. poprzez profilaktyczną ocenę ryzyka wystąpienia depresji i nasilenia jej objawów.[ii] Wywiady z pacjentkami pokazują jednak, że zarówno samo badanie, jak i skupienie uwagi lekarza prowadzącego na psychicznym aspekcie przebiegu ciąży jest nadal bardzo rzadkie.

Ciąża jest najlepszym przykładem na to, że organizm człowieka należy postrzegać holistycznie – ujmować jako psychofizyczną całość, w której sfera fizyczna i psychiczna nierozerwalnie na siebie wpływają i przenikają się wzajemnie. W taki właśnie sposób patrzy na swoje pacjentki ginekolog dr Tomasz Zając, który uważa, że wsparcie ze strony samych położników i przygotowanie psychologiczne do ciąży, polegające na uświadomieniu kobiecie, jak może się czuć, i pomocy w zrozumieniu tego, co może odczuwać, powinno pojawić się już na etapie planowania ciąży, równolegle ze zleceniem badań laboratoryjnych. Sam fakt przekazania informacji i wiedza może w znaczny sposób obniżyć lęk i strach przed utratą ciąży. Dr Tomasz Zając zwraca również uwagę na to, żeby w przypadku, kiedy wsparcie otoczenia nie jest wystarczające lub wpływa na kobietę negatywnie, nie bać się skorzystać ze specjalistycznego wsparcia psychologa. Specjalista może pomóc w zrozumieniu również innych przyczyn stresu, który często wynika z błędnych przekonań i mitów na temat ciąży oraz jej przebiegu; presji otoczenia lub mediów społecznościowych kształtujących wyidealizowany wizerunek matki silnej i pięknej; powinności, które same kobiety sobie narzucają.

Każda kobieta w okresie ciąży stanowi odrębną jednostkę, która przeżywa i doświadcza ciąży w indywidualny sposób. Objawy somatyczne, które kobiety odczuwają tj. nudności, wymioty, ból, zaburzenia uwagi, pamięci i koncentracji powodują niekiedy, że potrzebują one wsparcia bliskich, by zaspokoić swoje podstawowe, fizjologiczne potrzeby. Te wszystkie objawy doświadczane w nasilonym stopniu i niekiedy przewlekle przekładają się na sferę psychiczną – wpływają na obniżenie nastroju, komfortu życia, poczucia dobrostanu i w związku z tym przeżywany negatywny stres.

Niezwykle istotna w przywróceniu komfortu życia kobiety w okresie okołoporodowym jest zatem kompleksowa opieka i wsparcie obejmujące stronę fizyczną i psychiczną – nie tylko opieka lekarza prowadzącego, ale również wsparcie ze strony psychologa i fizjoterapeuty uroginekologicznego.

Autor: mgr Karolina Widawska – Lewkowicz, psycholog, terapeuta

W Family Clinic kobiety planujące powiększenie rodziny, w ciąży oraz po urodzeniu dziecka, otoczone są opieką fizjoterapeutek uroginekologicznych oraz psychologa. Po więcej informacji zapraszamy na stronę www.familyclinic.pl do zakładki „dla kobiet”.

[i] 1 stycznia 2019 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz.U. 2018 poz. 1756).

[ii] Stosowana w odpowiednich tygodniach ciąży i po porodzie Skala Depresji Becka.